This post is also available in Engels.
Iemand raakt iets zachtjes aan en fluistert een beetje. Dit soort video’s worden door honderdduizenden mensen gekeken. Veel kijkers krijgen er een gevoel van diepe rust en tinteling van. Hoe verklaar je zoiets?
Waarom kijken mensen dit soort video’s?
Hoewel er bijna niks in gebeurt, is de bovenstaande video toch meer dan 700.000 keer bekeken. De reden is dat veel kijkers bij dit soort video’s een ASMR ervaring krijgen. ASMR staat voor Autonomous Sensory Meridian Response, een rustgevend tintelend gevoel. In de enige wetenschappelijke publicatie die hierover te vinden is, beschrijven mensen dat dit gevoel vaak bij het achterhoofd begint en zich daarna uitbreidt naar de schouders, rug en armen. Veel mensen gebruiken het om rust te vinden, tegen depressie of zelfs tegen pijn. Ik wil een poging wagen om het te verklaren. Ik denk dat het beleven van een ASMR een combinatie van meerdere psychologische fenomenen is.
Ik stel dat een ASMR gevoel eigenlijk niks anders is dan het ervaren van subtiele hersenreacties, die anders niet waargenomen worden. Om iets te voelen, dat anders verloren gaat in de ruis van alle zintuiglijke indrukken, moet je je aandacht naar binnen richten, zoals gebruikelijk bij vele meditatietechnieken. Het is bijna meditatief om even niks anders te doen dan naar een saaie video te kijken en naar je eigen lichamelijke reactie te luisteren. Dat kan mensen in staat stellen om meer aandacht te geven aan subtiele psychologische reacties. Maar wat voor hersenreacties zijn dat dan?
Foto gemaakt door B Zedan via Flickr.
Waar komt een ASMR ervaring vandaan?
Ik kan me voorstellen dat tijdens ASMR twee heel subtiele waarnemingen te voelen zijn. Het klinkt gek, maar misschien berust de ASMR ervaring deels op ons vermogen om te voelen wat een ander voelt. Het is opvallend hoe vaak ASMR video’s zachte aanrakingen met de hand of op de rug laten zien. En als je ziet dat iemand wordt aangeraakt, dan worden er bepaalde hersengebieden actief die ook actief zijn als je zelf aangeraakt wordt.
Nu zul je misschien denken dat als we het vermogen om andermans gevoel te voelen echt hadden, we altijd het gevoel zouden moeten hebben door iemand aangeraakt te worden. Ik denk dat de signalen van onze eigen handen doorgaans echter veel sterker zijn dan de spiegeling in ons hoofd van wat iemand anders voelt. Die sterkere signalen domineren ons gevoel. Alleen met heel veel aandacht kunnen we naar de veel subtielere signalen luisteren.
Mensen bij wie bijvoorbeeld een hand geamputeerd is, krijgen dit soort sterke signalen niet meer van hun eigen hand. Toch hebben ze vaak het gevoel dat er nog een ‘fantoomhand’ is, in plaats van een echte. Deze mensen kunnen het vaak in hun fantoomhand voelen als iemand anders aangeraakt wordt. De sterke signalen van werkelijke aanraking ontbreken, en opeens is de spiegeling van wat iemand anders ervaart voelbaar.
Waarom al die zachte geluidjes in ASMR-video’s?
Ten tweede laten bijna alle ASMR-video’s je dingen horen die je alleen op een korte afstand kan horen: mensen fluisteren, en je hoort geluiden van handen die iets aanraken. Dat zou de kijker van een ASMR-video het gevoel kunnen geven dat er iemand heel dichtbij is. De ruimte net buiten onze huid is onze ‘personal space’. Ons brein vindt dingen in deze ruimte belangrijker dan voorwerpen die ver weg zijn. Het kan dan ook zijn dat het tintelende gevoel deels afkomstig is van een focus op de reactie van ons brein op dingen die heel dicht bij zijn zonder dat we ze aanraken.
Natuurlijk is deze blog een speculatieve zoektocht naar verklaringen voor het ASMR-fenomeen. Ik hoop dat het beter onderzocht zal worden zodat we het misschien in kunnen zetten om mensen met onrust of depressie te helpen.
Meer informatie:
Bronartikel over hersenactiviteit van aanrakingen bij zelf en anderen
Bronartikel over het zien van aanrakingen bij geamputeerden
Bronartikel over ASMR
Dit blog is geschreven door Richard. Bewerking door Lieneke.
Leuk onderwerp en interessante(zinnige) theorieen!
Twee aspecten die ook nog interessant zouden kunnen zijn, zijn de interpersoonlijke verschillen mbt effectieve “triggers” en het feit dat dit effect ook op een gegeven moment niet meer verschijnt(beperkt tot een bepaalde trigger?). Hoezo hebben mensen specifieke reactiviteit voor specifieke modaliteiten/triggers en niet voor andere? Betekent de afname van het effect alleen maar dat de verantwoordelijke processen uitgeput raken of toch iets anders?
In ieder geval echt leuk dat jullie ruimte voor dit soort speculatieve fenomenen op jullie blog hebben en misschien is er ooit zelfs ruimte in de scanner hiervoor(EEG/MEG oscillaties bijvoorbeeld).
Cool!
Ja, Daniel, er zijn zo veel vragen en er is zo weinig onderzoek rond dit fenomeen. Ik hoop ook dat er nog meer onderzoek naar wordt gedaan. Tot die tijd kunnen we alleen speculeren.