This post is also available in Engels.
Het is voor veel mensen een bekend scenario: je neemt een beetje chips en voor je het weet, is de hele zak leeg. Maar waarom is het zo moeilijk om te stoppen met eten van chips als we eenmaal begonnen zijn? En waarom heb je wel snel genoeg van worteltjes?
De kracht van suiker, vet en zout
Volgens professor Esther Aarts is de onweerstaanbaarheid van snacks evolutionair te verklaren. In tijden van schaarste was het cruciaal om zoveel mogelijk calorieën binnen te krijgen. Ons brein is daarom geprogrammeerd om voedingsmiddelen met suiker, vet en zout als zeer belonend te ervaren. Maar die tijden zijn veranderd we zien tegenwoordig overal eten. Onbewust is ons oerinstinct echter nog steeds actief, vertelde Esther Aarts als gast bij de podcast ‘In a Nutshell’. Dat maakt het moeilijk om maat te houden.
Daar komt nog bij dat we gewoontedieren zijn. Als er eten voor ons ligt, maken we het vaak automatisch op. Er is bijvoorbeeld bewijs dat portiegrootte bepaalt hoeveel we eten.
Een neerwaartse spiraal
Naast gewoontes speelt ons gevoel een grote rol. Na een stressvolle dag belonen veel mensen zichzelf met iets lekkers. Op zich geen probleem, maar als dit een patroon wordt, kunnen de hersenen de controle over verzadiging verliezen. Dit kan volgens Esther Aarts leiden tot overeten en uiteindelijk tot overgewicht, wat de hersenen verder beïnvloedt vertelt ze bij de Radboud Science Snacks podcast. Het wordt voor deze mensen nog moeilijker om gemotiveerd te blijven gezonde keuzes te maken.
Overmatig eten kan namelijk leiden tot ontstekingen in het lichaam, vooral bij vetophoping rondom de organen. Deze ontstekingen kunnen de hersenen bereiken en daar invloed hebben op motivatie en zelfcontrole. Op lange termijn vergroot dit zelfs de kans op dementie en depressie.
Wat kun je eraan doen?
Gelukkig biedt Aarts in haar nieuwe boek ‘Waarom we een zak chips altijd in een keer leeg eten’ praktische tips om de vicieuze cirkel te doorbreken. Een paar strategieën:
- Verzadig jezelf: begin maaltijden met vezelrijke en eiwitrijke voeding, zodat je sneller een vol gevoel hebt.
- Eet met aandacht: Niet multitasken tijdens het eten, zoals tv-kijken, helpt je beter te voelen wanneer je genoeg hebt.
- Doe je eten in een kleinere kom en eet het met een kleinere lepel als je minder wilt eten. Dat lijkt nog beter te werken dan een kleiner bord!
- Vermijd verleidingen: Leg snacks uit het zicht en maak gezonde keuzes makkelijker door bijvoorbeeld groentesnacks klaar te zetten.
De rol van darmbacteriën
Naast veranderingen in gedrag is er nog veel te ontdekken over de biologische mechanismen achter overeten. Aarts onderzoekt de link tussen darmbacteriën en hersenen: sommige darmbacteriën lijken ontstekingen beter te kunnen voorkomen dan andere, zo legt ze uit in het NTR-programma Focus (vanaf minuut 21:45).
Met extra financiering wil Esther Aarts verder onderzoeken hoe darmflora bescherming kan bieden tegen de negatieve effecten van overgewicht op de hersenen. Daarbij onderzoekt ze ook de rol van voeding, want onze darmbacteriën gedijen het best bij een vezelrijk dieet. Dus vergeet de kleine vrienden in je buik niet en eet genoeg groente, fruit, peulvruchten en volkoren granen.
Voor het onderzoek van Esther Aarts naar de link tussen obesitas, darmbacteriën en de hersenen is financiering nodig, waarmee Aarts ontlastingsmonsters van deelnemers met obesitas van eerdere projecten kan onderzoeken. Kijk op de site van Radboud Fonds voor meer informatie.
- Auteur: Dirk-Jan Melssen
- Buddy en redactie: Lucas Geelen
- Vertaling: Siddharth Chaturvedi
- Redactie vertaling: Vivek Sharma
- Beeld van THE ORGANIC CRAVE Ⓡ via Unsplash
