This post is also available in Engels.
Vergeet niet om dit weekend de klok een uur achteruit te zetten! Het hoogtepunt van oktober, een uur extra slaap! Maar wat doet het verzetten van de klok precies met je brein?
Afbeelding door Alina.
Elke lente zetten we de klok een uur vooruit, en in de herfst zetten we hem weer terug. De belangrijkste reden voor het introduceren van winter- en zomertijd was een economische. Door mensen vroeger te laten opstaan, maken ze gebruik van het vroegere daglicht in de ochtend, en verbruiken ze minder elektriciteit voor verlichting. Vroeger waren gloeilampen de enige elektrische apparaten in het huishouden. Tegenwoordig is het eerste wat mensen ’s ochtends aanzetten hun laptop of koffiezetapparaat, dus zomer- en wintertijd hebben nog maar een kleine invloed op de energierekening. Sommige mensen beweren dat het omschakelen van de klok meer kwaad doet dan goed, door de verstoring van ons dag- en nachtritme die het veroorzaakt, en afgeschaft moet worden. Is daar wetenschappelijk bewijs voor?
Klok terug versus klok vooruit
Ogenschijnlijk hebben mensen geen moeite met een schakeling naar wintertijd. In een onderzoek naar slaapgedrag na omschakeling naar wintertijd vond men dat mensen hun moment van wakker worden correct hadden aangepast, en dat de kwaliteit van hun slaap niet achteruit was gegaan. De andere kant op leek lastiger; tijdens de week van de overgang naar de nieuwe tijd kwamen mensen moeilijk in slaap, sliepen ze minder efficiënt en kwamen ze uiteindelijk later in plaats van vroeger uit hun bed.
Zonopkomst en de biologische klok
Normaliter stellen mensen hun moment van ontwaken in op het moment dat de zon opkomt (tenminste, voor de dagen waarop ze mogen uitslapen). Een ander onderzoek vond dat het moment van ontwaken vooral in de winter meegaat met de dageraad; het wordt geleidelijk later tussen oktober en december, en beweegt langzaam terug als de dagen weer langer worden. Maar na overgang naar zomertijd stopt dit proces; tussen april en oktober is er weinig variatie in de tijd van ontwaken, gemiddeld blijft deze tussen half acht en acht uur ’s ochtends.
Wat moet ik doen?
Ons brein houdt niet van plotse veranderingen. De beste manier om pijnloos door de omschakeling heen te geraken is door vanaf een aantal dagen van te voren je wekker dagelijks een paar minuten later te zetten. Dat zou verstandig en rationeel zijn. Maar natuurlijk doen we dat niet. We denken niet aan de omschakeling tot het laatste moment, dan blijven we nacht ervoor tot laat op, en de hele volgende dag komen we te laat op al onze afspraken omdat we niet op al onze apparaten de tijd aangepast hebben. Je brein overleeft het wel, maar in de lente zou je eens een soepelere omschakeling moeten overwegen. Geniet nu vooral van je extra uur slaap, welterusten!
Meer informatie
Bronartikel over zomertijd en je slaap/waak ritme
Bronartikel over zomertijd en je biologische klok
Dit blog is geschreven door Alina.
Vertaling door Piet.
Bewerking door Susanne.
