This post is also available in Engels.
Het kan frustrerend zijn om verkeerd begrepen te worden vanwege je accent, of om een vreemd accent te moeten ontcijferen. Maar de spreker is niet in z’n eentje verantwoordelijk voor miscommunicatie.
Communicatie is geen eenrichtingsverkeer. Afbeelding: Pixabay.
Recent onderzoek laat zien dat zowel de spreker als de luisteraar een rol speelt bij goede, begrijpelijke communicatie. Als je ooit hebt geprobeerd om een vreemde taal te spreken, herken je dat waarschijnlijk: je voelt je een expert bij sommige gesprekspartners en een prutser bij anderen.
Wat is een accent eigenlijk?
Hoe niet-moedertaalsprekers een woord uitspreken kan sterk verschillen van de uitspraak van een moedertaalspreker. Dat komt doordat klanken vaak verschillen tussen talen. Bijvoorbeeld: mensen met Engels als moedertaal die het Nederlandse woord ‘huur’ proberen te zeggen, komen vaak uit op iets wat ze helemaal niet bedoelen (‘hoer’).
De manier waarop we woorden uitspreken heet ons ‘accent’. Niet alleen niet-moedertaalsprekers hebben een accent, maar ook moedertaalsprekers kunnen onderling verschillen qua uitspraak van hun taal. Denk bijvoorbeeld aan het verschil in uitspraak van de letter ‘g’ tussen de noordelijke en zuidelijke Nederlanden. Het kan moeilijk zijn om te begrijpen wat iemand met een ander accent zegt, omdat het niet altijd overeenkomt met wat je verwacht. Maar ervaren luisteraars kunnen dat leren ondervangen.
Onze oren kunnen leren
Een accent wordt makkelijker te begrijpen naar mate je er vaker mee te maken krijgt. Dat bleek toen wetenschappers onderzochten hoe Britten de Amerikaanse ‘zachte t’ interpreteren. (Bijvoorbeeld: het woord ‘total’ wordt uitgesproken als ‘todal’ en ‘water’ als ‘wadder’.) Het was geen verrassing voor de onderzoekers toen ze erachter kwamen dat Britten die in de Verenigde Staten woonden minder moeite hadden met het begrijpen van het Amerikaanse accent dan andere Britten. Hoe makkelijk je een accent kunt begrijpen hangt dus sterk samen met de ervaring die je met dat accent hebt gehad.
Het is niet per se nodig om in een ander land te wonen voordat je het lokale accent kunt begrijpen. Luisteraars kunnen zich zelfs aanpassen aan accenten die ze weinig hebben gehoord. Misschien heb je zelf de ervaring gehad dat je een accent na korte tijd al beter kon begrijpen. Een wetenschappelijke studie onderzocht dit effect bij Engelstaligen die naar een Spaans-Engels accent moesten luisteren. Hoewel dat in eerste instantie moeizaam ging, verdween het verschil met accentloze taal al binnen een minuut. Zo snel passen we ons dus aan!
Tenslotte
Communicatie tussen mensen met verschillende accenten kan moeilijk zijn, of je nou de spreker of de luisteraar bent. Maar wees geduldig: zoals altijd baart oefening kunst.
Geschreven door Monica. Bewerkt door Marpessa.