This post is also available in Engels.
De afgelopen jaren hoor je veel over gedachtelezen met behulp van hersenscanners. Het gerucht is dat als je in een MRI-scanner gaat liggen, neurowetenschappers kunnen ontcijferen wat je denkt! Maar in werkelijkheid is dat helemaal niet mogelijk: neurowetenschap is geen gedachtelezen.
Het is wel zo dat sommige technieken van hersenonderzoekers lijken op gedachtelezen. ‘Neuraal decoderen’ is een populaire methode van dit type (zie deze eerdere blog over decoderen), waarin wetenschappers een computerprogramma schrijven dat bepaalde patronen van hersenactiviteit leert herkennen. Verschillende patronen kunnen gebaseerd zijn op verschillende ‘beelden in je gedachten’, zoals een hond of een kat.
Afbeelding door Pim Mostert.
Hersenen door Bertyhell (CC BY-SA 3.0). Hoofd door Mouagip (publiek domein).
Wanneer je over zo’n techniek hoort, denk je misschien dat decoderen lijkt op gedachtelezen. En het klopt inderdaad dat als een computerprogramma soms kan herkennen wat je denkt! Maar let op: het computerprogramma moet een lange training doorlopen voordat het je hersenactiviteit kan ontcijferen en kan herkennen waar je aan denkt.
Om neuraal decoderen te laten slagen, moet het programma eerst informatie inwinnen over je hersenactiviteit in ontzettend veel verschillende situaties. Voordat het kan herkennen dat je bijvoorbeeld aan een kat of hond denkt, moet het programma eerst je hersenactiviteit bestuderen terwijl je naar honderden verschillende kattenplaatjes kijkt, in honderden verschillende omgevingen.
Zo’n decodeer-programma is ook niet erg accuraat. Vaak vinden wetenschappers het programma al goed genoeg als het in 60 à 70% van de gevallen goed raadt waar je aan denkt – veel minder dan 100% dus.
Bovendien moet een computerprogramma de specifieke hersenpatronen van elk individueel persoon leren kennen voor dat het hersenactiviteit juist kan ontcijferen. Als het programma mijn hersenactiviteit leert herkennen betekent dat niet dat het ook jouw brein kan begrijpen, want onze patronen van hersenactiviteit verschillen sterk van elkaar. Dus als wetenschappers je ‘gedachten willen lezen’ met neuraal decoderen, zullen ze eerst hun programma moeten trainen op jouw unieke brein, met behulp van vele voorbeelden van het ‘mentale beeld’ dat ze proberen te herkennen.
Op het moment is de hersenwetenschap nog ver verwijderd van gedachtelezen. Het is onrealistisch dat iemand uit je brein kan aflezen waar je gisteravond was. Dus geen zorgen! Neurowetenschappers kunnen je gedachten niet lezen…
Nóg niet, tenminste.
Deze blog is geschreven door Marisha. Redactie: Marpessa. Vertaling: Jeroen.
Featured image: Afbeelding door Uki_71 (CCO Public Domain)