This post is also available in Engels.
Wist je dat we de wereld niet precies is zoals we hem zien? Met hersenscans kun je het verschil bepalen tussen wat we dénken te zien en wat werkelijk bestaat.
We vertrouwen er meestal op dat wat we om ons heen zien ook echt bestaat. Wanneer we de straat oversteken, wachten we als we een auto zien aankomen – en dat is goed! Maar de buitenwereld is niet precíes hetzelfde als wat we ervan zien. Dat blijkt bijvoorbeeld uit visuele illusies als deze:
De Müller-Lyer-illusie: de bovenste lijn lijkt langer dan de onderste, hoewel ze precies even lang zijn.
Bron: Quora (CC-BY-3.0)
In dit voorbeeld vertelt het visuele systeem van het brein ons dat de twee lijnen een verschillende lengte hebben, terwijl ze precies even lang zijn. Dit is een duidelijke mismatch tussen hoe de wereld is, en hoe we hem waarnemen.
Onderzoeken hoe het brein de wereld ziet
Tegenwoordig kunnen we in het brein kijken om erachter te komen hoe de hersenen de wereld zien, en hoe dat verschilt van de werkelijkheid.
In een recente paper in het bekende vakblad Nature Communications beschreven Donders-onderzoeker Matthias Ekman en zijn collega’s een bijzondere ontdekking. In hun onderzoek lagen proefpersonen in de fMRI-scanner terwijl ze op het scherm een stip van links naar rechts zagen bewegen. Ze zagen de stip heel vaak achter elkaar, en dus konden ze na een tijdje de beweging van links naar rechts goed voorspellen.
Even later werd op het scherm alleen nog de beginpositie van de stip getoond – zonder de beweging zelf. Maar de hersenactiviteit in de visuele hersenschors, waar informatie uit je ogen wordt verwerkt, was vergelijkbaar met de momenten dat de beweging nog wel te zien was. Het brein voorspelde de beweging van de stip, en speelde die intern alvast af!
Links: hersenactiviteit tijdens de beweging van de stip van links naar rechts (de stip verscheen in elk van de vier zwarte cirkels). Rechts: Hersenactiviteit wanneer de stip alléén in de uiterst linkse cirkel te zien was. Het brein spoelde als het ware vooruit in de beweging van de stip.
Bron: Ekman et al. (2017) Nature Communications (CC-BY-4.0)
Wat Ekman en zijn collega’s ontdekten is fascinerend, omdat het laat zien dat het brein een voorschot kan nemen op de toekomst. Het brein ‘ziet’ wat het verwacht te zien, zelfs als dat niet bestaat! Dit is de eerste keer dat onderzoekers dit zo helder aantonen.
Hersenactiviteit onthult de verschillen tussen waarneming en de echte wereld
Dit onderzoek geeft nieuw inzicht in de manier waarop het brein de wereld waarneemt. Hersenactiviteit kan onthullen wat we denken mee te gaan maken, zelfs als het uiteindelijk niet gebeurt. Wanneer je de straat over wilt steken, kan het bijvoorbeeld zijn dat je brein snel de voorspelling maakt van een passerende auto – zelfs als de weg leeg is. Deze voorspelling kan helpen om gevaar op de weg te herkennen, waardoor je uiteindelijk veiliger oversteekt.
Written by Marisha. Edited by Roselyne.