This post is also available in Engels.
Het is weer zover, je hebt een flinke verkoudheid te pakken. Je hebt nergens zin in, en hangt het liefst de hele dag op de bank. Dit komt doordat je immuunsysteem invloed heeft op je hersenen, en daarmee op hoe je je voelt en gedraagt. Hoe werkt dat eigenlijk?
Minder dopamine = minder motivatie
Terwijl je lichaam druk bezig is de ziekteverwekker te verslaan produceert je immuunsysteem cytokinen, dat zijn ontstekingsstoffen die door je hele lichaam vervoerd worden. Ze komen ook terecht in je brein, waar ze vooral invloed hebben op dopamine. Dopamine is een belangrijke neurotransmitter, een communicatiestofje in de hersenen, die zorgt voor motivatie en verlangen naar beloning. Dopamine helpt je om je doelen te bereiken. Zo geeft het je bijvoorbeeld energie om je favoriete maaltijd te koken of om naar je voetbaltraining te gaan.
Door een ontsteking in het lichaam neemt dopamine af. Dit is de reden waarom jij je zo lusteloos en uitgeput voelt als je ziek bent. Dit handige mechanisme is natuurlijk evolutionair te verklaren: het zorgt ervoor dat je rust neemt en energie bespaart. Deze extra energie heb je nu immers nodig om de ziekteverwekker te verslaan.
Depressie is gelinkt aan ontsteking
Als je ziek bent is het goed dat je immuunsysteem je hersenen kan beïnvloeden. Maar soms heeft het immuunsysteem een effect dat niet zo’n handige verklaring heeft. Een voorbeeld hiervan is de rol van het immuunsysteem bij depressie. Een groot deel van de mensen met een depressie heeft namelijk een zogenaamde laaggradige ontsteking. Dit is geen kortdurende en hevige ontsteking zoals bij een verkoudheid, maar een langdurige lichte activatie van het immuunsysteem. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals langdurige stress, een ongezonde leefstijl of genetische aanleg. Deze laaggradige ontsteking is vaak ook gelinkt aan de klachten: hoe erger de ontsteking, hoe erger de depressieve klachten. Ook in deze situatie zorgt de ontsteking namelijk voor een afname in dopamine, met klachten zoals lusteloosheid en weinig motivatie als gevolg.
Gelukkig biedt de relatie tussen het immuunsysteem en de hersenen ook mogelijkheden. De laatste jaren wordt er onderzoek gedaan naar de werking van ontstekingsremmers bij depressie. En met resultaat: ontstekingsremmers blijken de klachten in mensen met een depressie te verminderen.
Overgewicht, ontsteking en de hersenen?
Ook bij andere aandoeningen komt een (lichte) ontsteking voor en kan dit invloed hebben op de hersenen. Mensen met overgewicht hebben bijvoorbeeld ook vaak een lichte chronische ontsteking, wat wordt veroorzaakt door een bepaald type vetweefsel. Er wordt gedacht dat ook deze ontsteking invloed heeft op dopamine, en daarmee op motivatie. Deze veranderingen in dopamine zouden een verklaring kunnen geven waarom het volhouden van een leefstijlverandering of dieet zo moeilijk is. Op dit moment doen wij vanuit het Donders Instituut ook onderzoek naar de invloed van het immuunsysteem op de hersenen bij mensen met overgewicht. Hiermee hopen we de relatie tussen het immuunsysteem en de hersenen verder te ontrafelen!
Meedoen aan onderzoek naar de invloed van het immuunsysteem op de hersenen?
Vanuit het Donders Instituut zijn we op zoek naar vrouwelijke deelnemers tussen de 18-55 jaar. Kijk voor meer informatie op de website: https://www.ru.nl/donders/projects/flair-studie/
Credits
Auteur: Judith Scholing
Buddy: Marlijn ter Bekke
Redactie: Brittany van Beek
Vertaling: Felix Klaassen
Redactie vertaling: Rebecca Calcott
Beeld van Noah Buscher via Unsplash