This post is also available in Engels.
Emoties kunnen besmettelijk zijn. Het is bijvoorbeeld makkelijk om je te laten meeslepen door de vreugde bij de Nijmeegse Vierdaagse. Aan de andere kant kun je negatieve emoties van anderen, zoals pijn, ook eenvoudig overnemen – maar dat gebeurt bij muizen op een onverwachte manier.
Voor muizen is pijn besmettelijk – zelfs als ze in verschillende kooitjes leven!
Foto onder CCo-licentie.
Muizen kunnen elkaars pijn voelen. Dat ontdekten onderzoekers van de Oregon Health and Science university afgelopen maand. Een groep gezonde muizen in hun laboratorium had een pijnreactie in hun lichaam nadat ze alleen maar roken aan een bed waar eerder een gewonde muis op had geslapen. Dit gebeurde ondanks dat deze muizen geen direct contact met elkaar hadden gehad. Geur was voldoende om overdracht van pijn tussen muizen te veroorzaken.
Wat heeft dat met mensen te maken?
Muizen en mensen hebben een belangrijke overeenkomst: we houden van kaas we zijn zoogdieren. Dat betekent dat we ademen met onze longen, warmbloedig zijn en nog een aantal andere biologische eigenschappen delen. Door deze overeenkomsten vragen wetenschappers zich al langer af of muizen en mensen op dezelfde manier in elkaar zitten. En uit het Oregon-onderzoek komt nu de vraag naar voren: werkt pijnoverdracht tussen mensen op dezelfde manier als pijnoverdracht tussen muizen? Als dat zo is, kan onderzoek bij muizen ons veel leren over pijnoverdracht bij mensen.
Hoe meet je pijn (op een wetenschappelijke manier)?
Hoe weten we eigenlijk wat een muisje in een lab ervaart? Omdat je het niet aan ze kunt vragen, hebben de onderzoekers het volgende bedacht. Eerst gaven ze de muizen morfine of alcohol, waar de dieren aan verslaafd raakten. Vervolgens ontnamen de onderzoekers deze stoffen weer, waardoor de muizen ontwenningsverschijnselen kregen. Hier hoort pijn bij, die de onderzoekers niet meteen konden waarnemen. Maar wanneer de onderzoekers dan zo’n muisje prikten, konden ze aan de snelheid van de schrikreactie zien of de muis pijn had en dus aan ontwenningsverschijnselen leed. Dit is vergelijkbaar met je huid na een brandwond: die blijft een tijd lang gevoeliger voor pijn.
Interessant genoeg waren muizen die zelf niet verslaafd waren geweest óók gevoeliger voor het prikken nadat ze de geur roken van muizen mét zo’n verslaving. De onderzoekers concluderen daaruit dat deze gezonde muizen, die in principe geen pijn hadden, gevoeliger werden voor pijn na het ruiken van muizen met pijn. Door deze uitgebreide onderzoeksmethode konden de onderzoekers dus aantonen dat pijnoverdracht plaats vond tussen de muizen.
Muizen en mensen zijn niet zo verschillend
Bij muizen verspreidt pijn zich blijkbaar via de neus. Het is nog niet aangetoond of dat voor mensen ook geldt. We weten echter wel dat mensen in principe pijn naar elkaar kunnen overdragen. We noemen dat empathie. Bovendien is bij mensen ook gebleken dat we niet in direct contact met een ander mens hoeven te staan om hun pijn over te nemen.
Verbaas je je over de overeenkomsten tussen mensen en andere dieren? Dat is niet nodig, want empathie is een eeuwenoud sociaal bindingsmechanisme dat bij allerlei diersoorten voorkomt, inclusief ratten, dolfijnen en olifanten. Hoe empathie precies werkt is nog een mysterie, en het zou best kunnen dat onze reukzin er een rol in speelt. Tot het tegendeel is bewezen, zou ik dus zeggen: ruik gerust door!
Deze blog is geschreven door Lara. Redactie: Marpessa.