This post is also available in Engels.
Er zijn mensen die geloven dat de stand van de maan ons gedrag en onze gezondheid kan beïnvloeden. Sommige onderzoeken sluiten die mogelijkheid niet uit, maar heeft de maan echt op onverwachte wijze een effect op ons?
Elke keer dat de zon onder gaat, kan je erop rekenen dat onze grote buurman, de maan, weer in de hemel te zien is (behalve als het bewolkt is, natuurlijk). De maan, die al miljarden jaren geleden ontstaan is, is al sinds mensenheugenis een bron van inspiratie; ze komt voor in onze mythologie, folklore en muziek. Maar er zijn ook mensen van mening dat onze band met de maan verder gaat dan onze verbeelding. Zij denken dat de maancyclus ons gedrag en onze gezondheid kan verklaren.
Hoe is dit idee tot stand gekomen?
Toen nog niet overal moderne verlichting was en de mensen het maanlicht vaker zagen, dachten wetenschappers dat sommige mensen hier vatbaar voor waren en zo permanente slaapproblemen kregen, waardoor ze mentale gezondheidsproblemen ontwikkelden zoals aanvallen of psychiatrische symptomen. Deze theorie werd snel verouderd zodra onze maatschappij minder afhankelijk werd van het maanlicht, het weer, en de natuurlijke toestanden van onze omgeving.
Desalniettemin geloven sommige mensen nog steeds dat de stand van de maan een effect op ons heeft. Zo beweren verpleegkundigen dat het aantal ziekenhuisopnames toeneemt tijdens volle maan, alsook het aantal misdaden toeneemt volgens de Politie. Aan de hand van dit soort waarnemingen hebben onderzoekers de maantheorie onder de loep gelegd en bedacht hoe de maan misschien aan onze touwtjes trekt.
Afbeelding afkomstig van Samer Daboul via Pexels (CC0 1.0).
De maan en het slaap-waakritme
Enkele wetenschappers speculeren dat de maancyclus, net als de dagcyclus en seizoenscyclus, ons slaap-waakritme kan beïnvloeden. Dit slaap-waakritme (of circadiaan ritme) is de 24-uursklok die ons vertelt wanneer we actief moeten zijn en wanneer we in slaap vallen. Er blijkt inderdaad sterk bewijs te zijn dat het onderscheid van dag en nacht van groot belang zijn in het kalibreren van dit ritme en dat veranderingen in de seizoenen grote gevolgen op ons kunnen hebben, wat leidt tot toenames in het aantal zelfmoorden en depressies. Het maakt zelfs uit in welk seizoen je geboren bent! Het is echter minder duidelijk hoe de maancyclus zo’n effect kan hebben, maar dat weerhoudt onze mede-wetenschappers er niet van een antwoord op deze vraag te zoeken! Zodoende belandden wetenschappers op een zoektocht om te kijken of onze maatschappij gedicteerd werd door de stand van de maan; ze onderzochten het aantal geboortes, zelfmoorden, misdaden, noodbezoeken aan psychiatrische instellingen, telefoongesprekken en zelfs de aandelenbeurs. Ze probeerden ook verbanden te vinden tussen de maan en verschillende aspecten van de gezondheid van mensen, zoals de slaapkwaliteit, het aantal symptomen van bipolaire stoornis, toevallen, aneurysma’s of hartstilstanden. Zelfs de ongesteldheidscyclus moest het ontgelden! Het is wel zo dat de ongesteldheidscyclus en de maancyclus ongeveer evenveel dagen hebben…
Afbeelding afkomstig van Image Malcolm Garret via Pexels (CC0 1.0).
Tot nu toe is er geen maaneffect
Zoals je misschien al verwacht had, laten al deze onderzoeken over het algemeen niet zien dat de stand van de maand daadwerkelijk een effect op ons heeft. Het is zo dat een paar onderzoeken aantonen dat sommige dingen verklaard kunnen worden aan de hand van de cyclus van de maan, maar elke poging om zo’n effect nogmaals te bewijzen is mislukt.
Het probleem met de aanpak van dit soort onderzoeken naar maaneffecten is dat de verbanden die ze vinden geen concreet bewijs zijn dat de stand van de maan ook echt dingen veroorzaakt. Correlatie is niet hetzelfde als causaliteit. Dat betekent dat als twee dingen met elkaar samen gaan, het niet zo is dat het een de ander veroorzaakt. Zelfs als een onderzoek onweerlegbaar bewijs heeft gevonden dat er een verband is tussen de maancyclus en de kwaliteit van je nachtrust, is dat niet genoeg om te zeggen dat de maan ervoor zorgt dat je slecht slaapt. Misschien had dit onderzoek geen rekening gehouden met andere dingen die op een logischere manier kunnen verklaren waarom je de hele nacht hebt liggen woelen. Als je die andere dingen niet meeneemt in je onderzoek, kan je dezelfde fout maken als wanneer je zegt dat je leesvaardigheid beter is als je grotere schoenen hebt, omdat je niet hebt bedacht dat je leeftijd een belangrijke rol speelt in beide gevallen.
Misschien is het wel een teleurstelling dat de maan waarschijnlijk niet de reden is van ons falen of van ons succes. Maar ik weet zeker dat deze grote rots die al miljarden jaren naast ons woont nog net zo interessant is als vroeger. Zo hoog ze aan de hemel staat, zo belangrijk is ze in onze cultuur.
Originele
taal: Engels
Auteur: João Guimarães
Buddy: Monica Wagner
Editor: Christienne Gonzales Damatac
Vertaler: Wessel Hieselaar
Editor Vertaling: Floortje Bouwkamp
Credits: Bovenste afbeelding afkomstig van cbcs via Morguefile (CC0 1.0).